Ποια είναι η καλύτερη διανομή για νέο χρήστη;
Η παραπάνω ερώτηση ίσως να μην μπορεί να απαντηθεί αντικειμενικά από advanced χρήστες ή ακόμα και απλούς χρήστες ελεύθερου λογισμικού που το χρησιμοποιούν χρόνια. Ο λόγος που δεν μπορεί να απαντηθεί είναι διότι όλοι μας έχουμε κατασταλάξει σε ότι διευκολύνει εμάς, πράγμα που μπορεί να μην διευκολύνει κάποιον που τώρα ξεκινά στον χώρο του Linux. Έτσι, οι σκέψεις που θα αναπτύξω παρακάτω, είναι απλά η εμπειρία μου.
Η παραπάνω ερώτηση μπορεί να διατυπωθεί και ως: Ποια είναι η καλύτερη διανομή σε παραγωγικό περιβάλλον εργασίας;
Ίσως οι 2 (πανομοιότυπες) ερωτήσεις δεν είναι σωστά διατυπωμένες.
* Ίσως η καλύτερη ερώτηση θα ήταν: Ποιο γραφικό περιβάλλον είναι πιο καλό-παραγωγικό για τους χρήστες;
* Επίσης πρέπει να πάρουμε υπόψιν μας και τον παράγοντα εμπειρία. Τι εμπειρία έχει ο χρήστης; Ίσως και από τι λειτουργικό έρχεται (windows-MAC OSX);
* Αυτό που δεν θα ασχοληθώ είναι με τα χαρακτηριστικά του υπολογιστή του χρήστη.
Πριν προχωρήσω στην ανάλυση των σκέψεών μου, θα ήθελα να αναφέρω ότι έχω χρησιμοποιήσει στο παρελθόν τις διανομές kUbuntu, Ubuntu, Fedora, PCLinuxOS, Linux Mint, openSUSE, Arch Linux. Από γραφικά περιβάλλοντα έχω χρησιμοποιήσει 50% Gnome, 20% MATE, 15% Cinnamon, 10% KDE, 5% Unity (τα ποσοστά είναι χρόνος χρήσης). Τέλος, στα δεδομένα που αναφέρω, είναι όπως τα χρησιμοποίησα. Από τότε μπορεί να έχουν αλλάξει-βελτιωθεί.
Θα ξεκινήσω με τα πιο συχνά λάθη που κάνουμε οι χρήστες Linux.
1. Μετά την εγκατάσταση, η διανομή απλά δουλεύει.
Κλασικό λάθος. Μια διανομή Linux δεν πρόκειται να την εγκαταστήσει μόνος του ο "νέος" χρήστης. Ελάχιστες φορές έχω συναντήσει χρήστες που "παιδεύονται" μόνοι τους να εγκαταστήσουν μια διανομή. Πόσο μάλλον να προσπαθήσουν μόνοι τους για dual boot. Μέχρι στιγμής έχω συναντήσει 1-2 άτομα να το κάνουν αυτό. Και πάλι μετά την εγκατάσταση, επικοινώνησαν μαζί μου διότι είτε ήθελαν βοήθεια στην δημιουργία partition, είτε κάποιο υλικό δεν αναγνωρίζεται. ΠΑΝΤΑ εμείς είμαστε που εγκαθιστούμε την διανομή. Το ότι βάζεις Ubuntoειδή διότι βλέπει όλες τις συσκευές, είναι ΜΥΘΟΣ. Εάν τις έβλεπε, δεν θα υπήρχε λόγος ύπαρξης του Jockey (εάν δεν κάνω λάθος). Αφού εμείς θα εγκαταστήσουμε την διανομή, ότι υλικό δεν θα δει, το εγκαθιστούμε.
2. Προτείνουμε την διανομή με την μεγαλύτερη κοινότητα ώστε να υπάρχει υποστήριξη.
Ακόμα ένα κλασικό λάθος. Σε περίπτωση που ο χρήστης αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα, ΔΕΝ πρόκειται να ψάξει στο google ή να μπει στο forum (δεν συζητάμε για λίστα ή IRC), ώστε να διατυπώσει το ερώτημά του (άσε που δεν θα ξέρει τι πρόβλημα έχει). Αυτό που θα κάνει είναι να σου τηλεφωνήσει και να σου πει: ΔΕΝ ΔΟΥΛΕΥΕΙ ΤΟ INTERNET. Και εσύ πρέπει να σκεφτείς τι πάει να πει ο ποιητής με την φράση αυτή. Στην Ελλάδα η κοινότητα Ubuntu έχει την μεγαλύτερη βάση δεδομένων σε οδηγούς στο forum, όμως ο χρήστης εσένα θα τηλεφωνήσει.
3. Σε νέο χρήστη (ή πελάτη σου), βάζεις Unity γιατί τα έχει όλα στο launcher.
Αυτό είναι ΤΕΡΑΣΤΙΟ σφάλμα. Ένας χρήστης που έρχεται από windows, έχει συνηθίσει ΕΝΑΡΞΗ (ή εικονίδιο windows)>ΟΛΑ ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ>ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ (το οποίο μπορεί να βγάλει και στην επιφάνεια εργασίας για να του έρθει πιο εύκολα ή στην task bar, ως συντόμευση). Επίσης γνωρίζει ότι για να απενεργοποιήσει τον υπολογιστή, θα πάει πάλι στην ΕΝΑΡΞΗ>ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ. Ο δε χρήστης MAC OSX (στην περίπτωση που θέλει να αντικαταστήσει το MAC OSX), γνωρίζει ότι όλες οι εφαρμογές του είναι είτε στην κάτω μπάρα, είτε στο applications). Για να σβήσει τον υπολογιστή του, απλά πάει επάνω αριστερά, στο μηλαράκι, και το σβήνει. Δεν θα ασχοληθώ πολύ με χρήστες MAC διότι πιστεύω το 99% των χρηστών είτε έχει περάσει πρώτα από windows, είτε έχει χρησιμοποιήσει στο σχολείο, σε φίλο του κλπ.
Ας δούμε λοιπόν τώρα ένα ένα τα γραφικά περιβάλλοντα (διότι δεν παίζει ρόλο η διανομή).
* KDE: Είναι πιο κοντά στα δεδομένα των χρηστών windows. Υπάρχει βίντεο στο YouTube κάποιων που κάνανε "έρευνα" στο δρόμο, λέγοντας σε απλούς ανθρώπους ότι αυτά είναι τα νέα windows και τους ήταν πολύ οικείο το περιβάλλον και τους άρεσε. Έχει λοιπόν το κουμπάκι K (ή το λογότυπο της κάθε διανομής), όπου ο χρήστης ενστικτωδώς θα πατήσει. Εκεί λοιπόν με τον ίδιο τρόπο με τα windows, μπορεί να βρει τα προγράμματα και την απενεργοποίηση. Στην task bar, μπορεί να βλέπει ποια προγράμματα έχει ανοικτά. Τέλος έχει συντομεύσεις στην task bar καθώς και στην επιφάνεια εργασίας.
* Cinnamon: Και αυτό είναι αρκετά κοντά στα δεδομένα των χρηστών windows. Αντί για ΕΝΑΡΞΗ, θα δει το Μενού (που φωνάζει: Κάνε κλικ εδώ). Στο μενού που θα εμφανιστεί, μπορεί να ανοίξει τα προγράμματα, να απενεργοποιήσει τον υπολογιστή, να βάλει συντομεύσεις στην task bar καθώς και να έχει αγαπημένα προγράμματα που ξεκινάει πιο συχνά αλλά να βλέπει και ποια προγράμματα έχει ανοικτά. Επίσης και εδώ, μπορεί να έχει συντομεύσεις στην επιφάνεια εργασίας.
* MATE: Το αυθεντικό MATE, ίσως να μπερδέψει λίγο τους χρήστες. Όμως θα δουν την λέξη Εφαρμογές και πατώντας επάνω της, θα εμφανίστούν τα προγράμματα. Εάν είναι "πειραγμένο" με την μπάρα κάτω και το traditional menu, τότε θα είναι πιο εύκολο για τους χρήστες να το παρομοιάσουν με windows. Στο αυθεντικό MATE υπάρχει μια δυσκολία που βρίσκεται το κουμπί απενεργοποίησης. Όλα τα άλλα, είναι πλήρως πραγματοποιήσιμα όπως και τα 2 παραπάνω γραφικά.
* GNOME: Είναι το γραφικό περιβάλλον που χρησιμοποιώ και με βολεύει. Το ατόφιο περιβάλλον δεν είναι πολύ φιλικό για χρήστες windows. Η πρώτη κίνηση θα είναι να πατήσουν στο Δραστηριότητες (ακούγεται λογικό να είναι εκεί τα προγράμματα). Την hot corner ίσως την βρει τυχαία (όταν θα πάει το ποντίκι στο Δραστηριότητες). Όμως πατώντας στις Δραστηριότητες θα δει μόνο τα αγαπημένα στην μπάρα. Πρέπει να τα πατήσει όλα ένα ένα ώστε να του εμφανίσει το τελευταίο (Εμφάνιση Εφαρμογών) για να δει όλα τα εικονίδια των εγκατεστημένων εφαρμογών. Θέλει ρύθμιση για δημιουργία συντομεύσεων στην επιφάνεια εργασίας. Ο σχεδιασμός του GNOME έγινε έτσι ώστε ο χρήστης να εστιάζει σε ένα πρόγραμμα που δουλεύει. Έτσι δεν υπάρχει μπάρα να δει ποια προγράμματα έχει ανοικτά (μόνο εάν πατήσει στο Δραστηριότητες). Οπότε αυτό είναι κάτι που θα μπερδέψει πολλούς χρήστες. Για την απενεργοποίηση επίσης είναι σε δύσκολη θέση (σύμφωνα με αυτά που συνήθισε στα windows). Το όλο σύστημα γίνεται πιο φιλικό με την εγκατάσταση κάποιων extensions αλλά και κάποιων ρυθμίσεων από το gnome-tweak-tool.
* Unity: Εδώ εμφανίζονται στο launcher οι εφαρμογές που θεωρεί ο κατασκευαστής ότι είναι πιο συχνά χρησιμοποιούμενες. Οπότε είναι σαν να τις έχει στην επιφάνεια εργασίας ή στο task bar. Για άλλο πρόγραμμα, πρέπει να σκεφτεί να πατήσει το σηματάκι του Ubuntu (ή της άλλης διανομής, όσες το έχουν), όπως έκανε και στα windows, και εκεί θα του εμφανιστεί ένα πεδίο να γράψει (το ίδιο που γίνεται και στο GNOME). Οπότε δεν είναι στα στάνταρ του. Πόσο μάλλον που τα κουμπιά ελαχιστοποίησης, μεγιστοποίησης, κλείσιμο, βρίσκονται στα αριστερά καθώς και το global menu (θα ψάχνει που είναι το αρχείο, επεξεργασία κλπ). Επίσης, ούτε καν θα καταλάβει ότι τα βελάκια δίπλα στα εικονίδια στο launcher είναι τα προγράμματα που έχει ανοικτά. Τέλος, και εδώ η απενεργοποίηση βρίσκεται σε δύσκολο μέρος.
Ένα άλλο που ακούω από τους χρήστες windows και δεν ξέρω πως να το εκλάβω είναι:
Δεν εγκαθιστώ-χρησιμοποιώ Linux γιατί είναι δύσκολα, τελείως διαφορετικά, χρειάζεται να διαβάσω, είναι για προγραμματιστές-χάκερς, πρέπει να ξέρεις προγραμματισμό.
Όμως, όταν σε αυτούς τους χρήστες δώσεις να χρησιμοποιήσουν MAC OSX, το μαθαίνουν σε λίγα λεπτά (το MAC είναι πιο κοντά σε δεδομένα του Linux, παρά σε windows).
Φαντάζομαι θα συμφωνήσετε μαζί μου, είναι θέμα marketing...
4. Σε νέο χρήστη βάζεις Ubuntoειδές επειδή έχει Software Center
Μέγα σφάλμα. Ο χρήστης windows έχει συνηθίσει (και αυτό θα κάνει και τώρα), να ψάχνει στο google το πρόγραμμα (ή λειτουργία), να κατεβάζει το πρόγραμμα και να το εγκαθιστά (φίλος κατέβασε το μtorrent.exe για να το εγκαταστήσει). Μετά να ψάχνει το "σπαστήρι" του και να γίνει χάκερ. Δεν ήξερε και από χθες το Software Center. Είτε του δείξεις το Synaptic, είτε το σύστημα του Linux Mint, είτε το YaST, αυτό είναι που θα μάθει και θα χρησιμοποιεί. Μόνο χρήστες MAC OSX το γνωρίζουν (άντε και χρήστες κινητών Android).
Κακά τα ψέματα, ο μέσος χρήστης θέλει:
- Πλήρη υποστήριξη ελληνικών
- Codecs (για να παίζει μουσική, βίντεο) και VLC
- Office (που να αποθηκεύει σε .doc για να μπορεί να τα διαβάζει σε windows)
- Firefox
- CD/DVD burn
- Files (nautilus, dolphin, caja, nemo)
- Skype
Μέχρι τώρα, ίσως η μόνη διανομή που να τα έχει όλα αυτά προεγκατεστημένα είναι η PCLinuxOS (όλα τα extra προγράμματα σε ένα αποθετήριο). Μόνη "ένσταση" είναι στο LiveCD καθώς και μετά την εγκατάσταση πρέπει να το γυρίσεις στα Ελληνικά μόνος σου. Επίσης και το Linux Mint είναι πολύ κοντά στις παραπάνω απαιτήσεις.
Όσον αφορά τον πιο προχωρημένο χρήστη, το openSUSE με το YaST και το PCLinuxOS με το PCC είναι αυτά που θα ικανοποιήσουν τα θέλω του. Από γραφικά περιβάλλοντα, το KDE και το MATE που έχουν πίνακα ρυθμίσεων, είναι αυτά που θα επιτρέψουν στον προχωρημένο χρήστη να παραμετροποιήσει το γραφικό περιβάλλον (έχουν κάτι αντίστοιχο και τα άλλα γραφικά περιβάλλοντα, αλλά πολύ απλά).
Για να καταλήξω σε κάποιο συμπέρασμα, η καλύτερη διανομή και γραφικό περιβάλλον για νέο-αρχάριο χρήστη (facebook, Internet, multimedia) είναι αυτά με τα οποία ξεκινάει την περιήγησή του στον κόσμο του Ελεύθερου Λογισμικού. Για να τα επιλέξει, δείξτε του 2 γραφικά περιβάλλοντα της διανομής που εσείς γνωρίζετε καλύτερα γιατί εσάς θα "πρήξει" με τηλεφωνήματα.
Αν και συμφωνώ με το τελικό συμπέρασμα, νομίζω πως οι περισσότεροι έχουμε κάτι διαφορετικό στο μυαλό όταν αναφερόμαστε στον «μέσο χρήστη». Στην πραγματικότητα όμως, ο «μέσος χρήστης» είναι κάτι που δεν υπάρχει. Υπάρχουν χρήστες πολύ τεμπέληδες για να ασχοληθούν με οτιδήποτε ή αρκετά εγωιστές για να παρατήσουν κάτι, χρήστες με τεχνολογικό υπόβαθρο ή χωρίς, κτλ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΓια την εισαγωγή στον κόσμο του Linux, αποφεύγω να «κάνω τον ΙΤ» σε όσους δείχνω μια διανομή. Αυτό που κάνω είναι (1) να δείχνω τα κύρια γραφικά περιβάλλοντα και να αφήνω κάποιον να επιλέξει τι τον βολεύει, (2) να βοηθήσω στο αρχικό στήσιμο (όχι να στήσω τα πάντα) και (3) να είμαι διαθέσιμος για διευκρινήσεις.
Τρεις βοήθειες δηλαδή περισσότερες από ό,τι είχα εγώ που είμαι χρήστης με μόλις 3 χρόνια εμπειρία, κάτοχος Η/Υ μόλις από το 2010, απλός απόφοιτος λυκείου και στα 39 μου.
Αν κάποιος δεν θέλει να μάθει, δεν θα μάθει ποτέ. Αν κάποιος θέλει να μάθει, θα μάθει. Οι υπολογιστές μέχρι το '90 δεν είχαν καν γραφικό περιβάλλον, αλλά ο κόσμος μάθαινε.
Και μόνο το γεγονός πως δεν μπορείς απλά να κατεβάσεις ένα exe αρχείο και να το τρέξεις στον υπολογιστή σου για να εγκαταστήσεις κάτι αποθαρρύνει τους περισσότερους από εμάς. Πέρα από το οτι δεν υπάρχουν drivers για πολύ διαδεδομένα περιφερικά, όπως τα σκάνερ της Canon για παράδειγμα. Δυστυχώς έτσι όπως είναι σήμερα οι περισσότερες διανομές linux απευθύνονται κατά 99% σε προγραμματιστές ή χρήστες που ασχολούνται με υπολογιστή για το ίντερνετ ταινίες και μουσική οπότε με ένα browser και το vlc εγκατεστημένο δεν θα χρειαστούν τίποτα άλλο.
ΑπάντησηΔιαγραφήHello apo Parissi (sorry yia ta greeklish mou!). Den nomizw oti pairneis apofash na ma8eis Linux yia na kaneis youtube h facebook h na vlepeis tainies. Afto einai to "marketing oneiro" twn Linouxadwn (an einai dynaton na sou vgei to oneiro me toses distribution kai shell opws mas leei o filos Efstathios). Kaneis Linux yiati xereis oti einai h monh lysh yia na fiaxeis ena network system pou na stekei (den milaw kan yia to dwrean). Kaneis Linuw yiati 8a xrhsimopoihseis Apache, MySQL, php, DNS server ktl ktl Protimw loipon proswpika CentOS (redhat) pou einai compatible me ta documentation Apache (paradeigma httpd kai oxi apache2 sto ubuntu) php, mysql ktl
ΑπάντησηΔιαγραφήTo poly poly kanei mia virtual machine Windows yia na vlepeis youtube h to anti8eto ;)